Als je aan dertig schoolkinderen vraagt om een opstel te maken over hun schoolreisje, dan krijg je dertig verschillende verhalen. En in die verhalen kom je vooral de kinderen zelf tegen. Het lijkt te gaan om één schoolreisje, maar eigenlijk zijn het dertig verschillende reisjes! Ieder kind kijkt op zijn of haar eigen manier tegen het schoolreisje aan. In de verhalen die ze vertellen, daar zitten ze zelf in. En dat niet alleen, je komt ook de toehoorders tegen, want bij een kind bijvoorbeeld zul je andere woorden en beelden gebruiken dan bij volwassenen.

 

Soms vragen mensen me: waarom zijn er eigenlijk vier evangelies? Was één niet evangelie voldoende geweest? En dan geef ik altijd bovenstaand voorbeeld. In de vier verslagen kom je de schrijvers, maar ook hun toehoorders tegen. Het is nogal een verschil of je schrijft voor Joden of voor Romeinen en Grieken. De evangelies beginnen dan ook allemaal verschillend, maar over één zaak zijn ze het eens: Jezus is zijn optreden begonnen in Galilea. En Galilea was de zelfkant, de achterbuurt, van Israël. Een streek met een slechte naam: vol buitenkerkelijkheid, achterlijke sociale toestanden, morele verwildering, politieke complotten. Het ‘Donkere Galilea’: 't land waar de mensen plat praten en vuile handen hebben. Jezus mag dan een goede naam hebben, alleen het feit al dat Hij uit Galilea komt bezorgt Hem een slechte naam. Jezus van Nazareth, afkomstig uit de achterbuurt…

 

Bij de evangelist Lucas houdt Jezus in Galilea, in de synagoge van Nazareth, zijn eerste toespraak. Het is waarschijnlijk de kortste preek aller tijden. Twee regels: ‘Het Schriftwoord dat jullie zojuist gehoord hebben, is thans in vervulling gegaan’. Dat was zijn hele preek! Misschien dat sommigen van u nu denken: waren alle predikanten maar zo kort van stof! Want waarom een omhaal van woorden, als je het in enkele raken zinnen kunt zeggen? Maar laten we eerlijk zijn: welke predikant zou deze woorden van Jezus willen en kunnen herhalen?

 

Bewust keert Jezus na zijn doop naar Galilea terug. Dat is het de rode draad. Hij is altijd bezig aan de onderkant. Waar is Jezus mee bezig? Een godsdienstige een genezingstournee of opwekkingscampagne,? Geen sprake van. Hij leert in hun synagogen. Dat wil zeggen dat Hij de Schiften zó gaat uitleggen dat ze weer nieuw en bevrijdend gaan klinken voor mensen van nu. Alles is nog rozengeur en maneschijn. Zijn naam en faam gaan door het land, zijn eigen stad, zijn eigen huis. Hij kan rekenen op het applaus van velen. Maria en Jozef kijken er naar uit: Hij is back-in-town.

 

Het is sabbat: dienst in de synagoge. Onder het geroezemoes voltrekt zich de eeuwenoude liturgie: gebed en gesprek gaan door elkaar heen. Het is ’n mondige gemeente daar: niemand houdt zijn mond. Iedereen kan uit de Bijbel lezen, de preek houden. Wie zal het vandaag doen? Nazareth wordt niet teleurgesteld. Jezus staat op en neemt de boekrol aan. Het wordt spannend. Het is alsof Lucas de spanning aangeeft door het verhaal te rekken, als een vertraagde film. Het boek aangegeven krijgen, het openen, de tekst vinden, het boek sluiten, het teruggeven aan de dienaar, beginnen te spreken. De werkwoorden rollen over elkaar heen. Alle ogen zijn op Hem gericht. Wat gaat Hij nu zeggen?

 

Jezus leest Jesaja 61. Een bekend en geliefd Bijbelgedeelte. Het gaat over goed nieuws voor armen en slaven. Het grote uur van God is aangebroken. Schulden worden kwijtgescholden, de slavernij wordt ongedaan gemaakt, Israël zal weer vrij zijn. Maar die mooie woorden zijn nog steeds geen werkelijkheid! Dan gaat Jezus uitleg geven. Hij begint te spreken: ‘Heden is dit Schriftwoord in uw oren vervuld’. M.a.w.: als je ernst maakt met deze woorden dan is dat grote moment nu aangebroken. 

Heden. Dat is een typisch Lucas-woord. Het staat midden in een tijd die gonst van verwachtingen: morgen, overmorgen, zal het gebeuren. Heils- én onheilsverwachtingen. Lucas' kernwoord is niet morgen, maar heden! Morgen wordt vandaag in en om Jezus. En Jesaia 61 is zijn programma.

 

Ik zei het al: elke evangelist begint zijn eigen verhaal over Jezus' eerste optreden. Lucas zegt: Hij is gekomen als Redder van de armen en de slaven. In Hem is het messiaanse uur aangebroken. Hij zoekt geen hoorders, maar mensen die zijn woorden willen vertalen in hun eigen ontferming. Over medemensen, de gekraakten en gekreukten, de gebeukten en gebukten. Heden gebeurt het. Jezus staat aan 't begin van zijn strijd en zijn lijdensweg. 

 

Vandaag gebeurt het: de vredesbeweging en de vrijheidstrijd van God voor al zijn mensen, voor heel zijn schepping. Jezus heft de tegenstelling op tussen arm en rijk, ziekte en gezondheid, jong en oud, slecht en braaf, Voor Hem zijn we allemaal kinderen van één en dezelfde Vader, die zijn zon laat schijnen over alle mensen, zonder onderscheid. Het is een geweldig programma dat Jezus zich heeft gesteld en waarvoor Hij zijn leven heeft gegeven. Jezus heeft zijn programma aangekondigd in de naam van God, door de kracht van de Geest. In de kracht van diezelfde Geest zullen ook wij mogen delen, al wij ons, in de naam van God. blijven inzetten voor een wereld die ánders kan en ánders moet... in Gods naam!

 

Ambro Bakker s.m.a.

Deken van Amsterdam