Het is vandaag Vredeszondag. Vanaf 1967 komt dat elk jaar in de septembermaand terug. Dit jaar is het thema: ‘Vrede verbindt – met een focus op Syrië en de vreemdelingen’. De oorlog in Syrië is nog steeds aan de gang en eist talloze slachtoffers. En massaal zijn er op dit moment ruim 60 miljoen vluchtelingen die een veilig heenkomen zoeken.  ‘Waarheen leidt de weg?’ De kranten staan er bol van.

 

Omgaan met vreemdelingen, dat is langzamerhand een heet hangijzer geworden Vreemdelingen opnemen heeft tegen¬woordig ook een politieke dimensie gekregen. Talrijke vreemdelingen komen ons land binnen omdat zij in hun eigen land geen bestaans-mogelijkheid kunnen vinden. Wij zijn allang een multiculturele samenleving geworden. Het spreekt vanzelf dat de integratie met problemen gepaard gaat. Er zijn grenzen aan onze opnamecapaciteit voor vreemdelingen in een samenleving. Niettemin moeten wij ons als christelijk land afvragen in hoeverre we het gebod van Jezus over gastvrijheid vervullen, en wat het ons vandaag te zeggen heeft. Veel kerken bieden opvang aan asielzoekers en geven zo een concrete invulling aan de woorden van Jezus. Zijn woorden blijven echter een voortdurend beroep op ons doen, dat we niet zomaar ons met mooie rationele argumenten mogen wegredeneren. Het is een aansporing die bij al onze discussies over opname en integratie van buitenlanders in onze samenleving moeten meeklinken.

 

Ook hier moeten we niet afwachten en de taak van de integratie overlaten aan de politiek, Voor ieder van ons geldt de vraag: hoe ga ik om met vreemde medebroeders en –zusters? Hoe praat ik over hen, hoe spreek ik hen aan? Weten we hun waardigheid te respecteren en hen te beschermen, wanneer anderen dat niet doen? Zo is het vierde werk van barmhartigheid tegenwoordig hoogst actueel. Ieder van ons komt in aanraking met buitenlanders. En aan ieder wordt gevraagd hen op te nemen en niet af te wijzen. De vreemdeling die ik opneem, kan juist een geschenk worden. Zoals Jezus als vreemdeling bij mensen thuiskwam en als gast goddelijke geschenken meebracht – zijn vriendelijkheid en zijn verzoenende liefde -, zo zullen ook wij beloond worden als we ons openstellen voor wat vreemdelingen ons geven of te zeggen hebben. ‘(Tot zover: Anselm Grün, Leven met compassie, Averbode 2016.pag.42-49)

 

Wat mij iedere keer weer opvalt is dat ‘de kinderen van de duisternis’ het blijkbaar op vele plaatsen voor het zeggen hebben. Ze gaan geraffineerd te werken. Soms denk ik: konden wij maar met diezelfde kracht en sluwheid ons maar inzetten voor ons vredesideaal. Vandaag kunnen we bij Jezus in de leer. Hij vertelt ons de parabel van de onrechtvaardige rentmeester. Hij zegt: kijk naar die sluwe man. Hij gaat geraffineerd te werk, met veel lef! Ontslag hangt hem boven het hoofd. Hij wil zijn toekomst veilig stellen. Hij heeft het lef om alles op één kaart te zetten. Jezus prijst de onrechtvaardige rentmeester niet omdat hij onrechtvaardig is. Hij prijst de manier waarop de kinderen van de duisternis in deze wereld te werk gaan. Eenzelfde voortvarendheid waarmee eertijds het Derde Rijk werd opgebouwd. Daar kwamen de eerste autobahnen. Er kwam kinderbijslag. Was Mussolini niet degene die in Italië treinen weer op tijd liet rijden? Met een haast perfecte organisatie werd het ene concentratiekamp na het andere gebouwd en de oorlogsmachinerie vervaardigd. En haast perfect zijn de terroristische aanslagen op het WTC, het Pentagon, in Parijs, Brussel en Ankara uitgevoerd. De krachten van de duisternis gaan met een voortvarendheid te werk, waar wij nog heel wat van zouden kunnen leren!

 

Waarom zijn de kinderen van het licht zo traag? Waarom hebben volgelingen van Jezus de wereld nog niet omgebouwd tot de wereld van God? Kijk eens hoe mensen zich afsloven om een huisje aan de Cote d'Azur te verwerven? Daar hebben ze sommigen letterlijk alles voor over. Kijk eens hoe een terrorist alles riskeert om een revolutie tot stand te brengen! Bij terroristische aanslagen nemen terroristen soms hun eigen vrouw, man en kinderen mee. Zij offeren niet alleen zichzelf op, maar zelfs hun hele gezin. Blijkbaar wordt alles, zelfs vrouw en kinderen, in dienst gesteld van het ‘hogere doel’.

 

En wij? Als er een blauwe belastingbrief komt, kunnen we soms 's nachts geen oog dicht doen. Maar om het uur van God bekommeren we ons minder. De tijd verslapen we wél! Voor veel mensen reikt hun horizon niet verder dan hun loonstrookje. Volgelingen van Jezus zouden toch beter moeten weten. Het is toch al lang geen geheim meer dat miljoenen mensen sterven van de honger. Waar de kinderen van deze wereld aan het einde van hun wereldse Latijn zijn, zouden de kinderen van het licht pas écht moeten beginnen! Voor de rentmeester stond zijn toekomst op het spel: voor ons het eeuwig leven!

 

God heeft ons deze wereld toevertrouwd. Wij mogen die wereld uitbouwen tot Zijn Koninkrijk. Een wereld waarin geen plaats meer is voor wapengeweld en wapengekletter. Een wereld waarop we met z'n allen zingen - maar dan van binnenuit! – ‘eerlijk zullen we alles delen!’ Een betere wereld, waarin we voor elkaar opkomen als bezeten terroristen! Wij missen vaak de voortvarendheid van die oneerlijke rentmeester. Wij staan soms aarzelend en passief tegenover de toekomst van de wereld. We halen hulpeloos onze schouders op en mompelen over ‘de bekende druppel op de gloeiende plaat’. Ook in de kerk blijven we oude vertrouwde wegen gaan. We beschikken vaak niet over de jonge wijn die oude zakken open doet barsten. De oneerlijke rentmeester stak zijn handen uit de mouwen, terwijl wij voortdurend - ook in de kerk - met onze handen aan de noodrem zitten. Want vaak ontbreekt ons de moed om nieuwe ongebaande wegen te gaan. Hoewel, we staan vaak niet in de frontlinies, maar ik weet dat er heel wat christelijke kerken zijn die zich daadwerkelijk inzetten de vluchtelingen. Zij werken metterdaad aan een vrede die verbindt.

 

In de 1e lezing hoorden we hoe de profeet Amos probeert om onze droom van een nieuwe wereld wakker te houden. Net als in de tijd van Amos zijn er nu nog miljoenen mensen die voor 'n paar centen werken in de kledingindustrie, in de kopermijnen en koffieplantages. Miljoenen en miljoenen mensen die nog steeds leven in de kelders van de mensheid. Amos, profeet, de geweldenaar, met zijn granieten taal, is de oudste profeet van wie wij de woorden op Schrift hebben. Hij leefde zo'n 700 jaar v. Christus. ‘De Heer dienen’ betekent voor Amos: opkomen voor de armen en verdrukten, opkomen voor de zwakkeren, de weduwen, de wezen, de AOWers, de bijstandmoeders, de vreemdelingen, de vluchtelingen. Dat mensen het goed hebben, betekent voor Amos niet dat zij rijk zijn, maar dat ze 'n uitverkoren mentaliteit bezitten!

 

Amos was geen beroepsdemonstrant. Want als je geen pijn voelt, als je demonstreert, ben je bezig met een merkwaardig soort tijdverdrijf. Wat Amos doet is wat anders dan op een vrije zaterdag naar Amsterdam vertrekken - met een pakkie brood onder je arm - om te demonstreren, waarbij het bord van de vorige demonstratie alleen nog maar hoeft te worden overgeschilderd. Amos spreekt krachtige woorden. Daar is hij ook profeet voor! Hij waarschuwt hen die de kleine man omkopen voor een paar schoenen. Hij waarschuwt de handelaren die hun koren veel te duur verkopen en het liever verbranden dan door te sturen naar de Derde Wereld. En dat geldt ook voor de miljoenen nieuwe dure kledingstukken die elk jaar de versnipperaar ingaan, omdat het uitverkoopseizoen achter de rug is en de kleding is ‘overgebleven’.  ‘Wee u die huis na huis opkoopt’ Alle huisjesmelkers krijgen vanmorgen een veeg uit de pan. Wat is er toch weinig veranderd sindsdien! Zijn de kinderen van het licht even gewiekst als de kinderen van de duisternis? Als we met dezelfde inzet als de kinderen van de duisternis de liefde zouden organiseren: wat zou de wereld er anders uitzien! Maar wij compromitteren ons terwille van bezit, welvaart, olie en een lieve schijnvrede.

 

Aan het begin van de Vredesweek zouden we ons kunnen afvragen of we de vrede met dezelfde inzet proberen te realiseren als kinderen van de duisternis de oorlog. Ook in onze dagen staat niet Jeruzalem, stad van vrede, centraal, maar de cijfers van Wallstreet! Hadden we maar dezelfde kracht als de die onrechtvaardige rentmeester! Beschikten we maar over zijn vindingrijkheid om deze aarde om te bouwen tot de wereld van God!

 

Er is 'n prachtig verhaal over Rabbi Mendel. Een leerling vroeg hem: ‘Meester, God heeft er zes dagen over gedaan om deze wereld te maken. Waarom is die wereld verre van goed’ De rabbi vroeg hem: ‘Zou jij die wereld anders gemaakt hebben?’ De man aarzelde, maar zei: ‘Ja, natuurlijk!’. Toen zei de rabbi: ‘Waar wacht je dan nog op? Je hebt geen tijd te verliezen! Maak deze wereld dan tot de wereld van God! Ga aan het werk, met overleg. En zorg er voor dat jij - met diezelfde voortvarendheid als van die onrechtvaardige rentmeester - meebouwt aan een wereld, waarin vrede verbindt en geen verre droom meer is, maar realiteit aan het worden is…

 

Ambro Bakker s.m.a.

Deken van Amsterdam